Een eenvoudiger, transparanter en doeltreffender kader voor economische governance dan het huidige, daar is het waar om het draait in het nieuwe voorstel van de Europese Commissie. Dat betekent concreet dat er meer verantwoordelijkheid bij de EU-lidstaten zou komen te liggen dat er betere handhaving zou komen, alsmede hervormingen en investeringen en een geleidelijk terugdringen van hoge overheidsschuldquotes op een realistische en duurzame manier. Het aldus hervormde kader zou de totstandbrenging van de economie van de toekomst – groen, digitaal en veerkrachtig – moeten bevorderen en tegelijkertijd de houdbaarheid van de overheidsfinanciën in alle lidstaten waarborgen, zoals voorzitter Von der Leyen heeft aangegeven in haar toespraak over de Staat van de Unie 2022.
Nationale plannen
Nationale budgettair-structurele plannen voor de middellange termijn vormen de hoeksteen van het kader dat de Commissie voorstelt. De begrotings-, hervormings- en investeringsdoelstellingen, onder meer voor het aanpakken van macro-economische onevenwichtigheden waar dat nodig is, zouden in één holistisch middellange-termijnplan worden gebundeld, wat een coherent en gestroomlijnd proces oplevert. De lidstaten zouden meer speelruimte hebben bij het bepalen van hun budgettaire aanpassingstraject, waardoor de nationale verantwoordelijkheid voor hun begrotingstrajecten wordt versterkt. Eén enkele operationele indicator – de netto primaire uitgaven, d.w.z. uitgaven onder controle van de overheid – zou als basis dienen voor de vaststelling van het budgettaire aanpassingstraject en voor de uitvoering van het jaarlijks begrotingstoezicht. Daarmee wordt het kader sterk vereenvoudigd.
Versterkte handhaving
We willen strengere EU-handhavingsinstrumenten invoeren. De op tekort gebaseerde buitensporigtekortprocedure (BTP) zou ongewijzigd blijven, terwijl de op schuld gebaseerde BTP zou worden versterkt. De procedure zou worden geactiveerd wanneer een lidstaat met een schuld van meer dan 60 % van het bbp afwijkt van het overeengekomen uitgavenpad.
Daarnaast zou het gebruik van financiële sancties doeltreffender worden gemaakt door de bedragen ervan te verlagen. De sancties uit het oogpunt van reputatieschade zouden worden verscherpt. De macro-economische voorwaarden voor de structuurfondsen en de faciliteit voor herstel en veerkracht zouden in dezelfde geest worden toegepast, d.w.z. de EU-financiering zou ook kunnen worden opgeschort wanneer de lidstaten geen doeltreffende maatregelen hebben genomen om hun buitensporig tekort te corrigeren.
Meer doeltreffende preventie en correctie van schadelijke onevenwichtigheden
Centraal element in de hervormingsvoorstellen voor de procedure bij macro-economische onevenwichtigheden (PMO) is een versterkte dialoog tussen de Commissie en de lidstaten om tot een beter gemeenschappelijk begrip te komen van de uitdagingen die in het kader van de PMO zijn vastgesteld en van het beleid dat nodig is om deze aan te pakken. Als gevolg daarvan zouden de lidstaten de verbintenis aangaan om de hervormingen en investeringen die nodig zijn om onevenwichtigheden te voorkomen of te corrigeren, op te nemen in hun nationaal budgettair-structureel plan voor de middellange termijn. De preventieve rol van de PMO zou nog worden versterkt in een macro-economisch klimaat dat wordt gekenmerkt door nieuwe en zich ontwikkelende risico's.
Een gerichter en gestroomlijnder kader voor post-programmatoezicht
In het kader van het post-programmatoezicht wordt de terugbetalingscapaciteit beoordeeld van lidstaten die programma's voor financiële bijstand hebben doorlopen. De Commissie stelt geen nieuwe wetgevingstekst voor dit toezicht voor, maar wel een andere manier om het toe te passen, namelijk door duidelijkere doelstellingen vast te stellen en de intensiteit van het kader aan deze doelstellingen te koppelen.
Volgende stappen
In deze kritieke omstandigheden voor de EU-economie is het van het grootste belang dat snel een akkoord wordt bereikt over de herziening van de EU-begrotingsregels en andere elementen van het kader voor economische governance. De lidstaten en de Commissie moeten tot een consensus over de hervorming van het kader voor economische governance komen voordat de lidstaten met hun begrotingsprocedure voor 2024 beginnen.
De Commissie zal overwegen wetgevingsvoorstellen in te dienen op basis van de mededeling van vandaag en de daaropvolgende besprekingen. Zij zal in het eerste kwartaal van 2023 opnieuw richtsnoeren voor het begrotingsbeleid voor de komende periode verstrekken. Die richtsnoeren zullen helpen bij het coördineren van het begrotingsbeleid en bij het voorbereiden van de stabiliteits- en convergentieprogramma's van de lidstaten voor 2024 en daarna.
Achtergrond
De Commissie heeft in haar voorstel voor een hervormd kader ook rekening gehouden met de lessen uit de beleidsreacties op de recente economische schokken, onder meer waar het gaat om de interactie tussen hervormingen en investeringen in het kader van de faciliteit voor herstel en veerkracht. Ook bepalend voor de vormgeving van de hervormingsvoorstellen waren de stijging en de diversifiëring van de overheidsschuldniveaus en de noodzaak om investeringen voor gemeenschappelijke EU-prioriteiten te vergemakkelijken, met name om de groene en de digitale transitie en de energiezekerheid in de komende jaren te waarborgen.
Meer informatie
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 9 november 2022
- Auteur
- Vertegenwoordiging in België