De Europese Commissie heeft vandaag het nationaal rapport van Eurobarometer 94 voor België gepubliceerd (eb_94_nat_be_nl.pdf, onder ‘national reports’), een peiling die tussen 17 februari en 5 maart 2021 is gehouden. Deze publicatie is een vervolg van de Standaard Eurobarometer 94 over de publieke opinie in de Europese Unie, gepubliceerd op 23 april 2021.
Voornaamste lessen: de ongeveer 1000 Belgische respondenten lijken tevreden met hun persoonlijke leven (BE: 85%; EU27: 70%), maar zijn ook bezorgd, met name over de economische situatie en de voortgang van de klimaatverandering.
Sinds vorige zomer is het vertrouwen in de EU toegenomen (56%, +13 punten, 7 punten boven het EU-gemiddelde (EU27: 49%). Het vertrouwen ligt zelfs hoger dan in november 2019 (BE: 49%; EU: 43%), d.w.z. vóór het begin van de pandemie, ook al telde de EU toen nog 28 lidstaten en is vergelijken dus moeilijk. Ook het vertrouwen in de Europese instellingen neemt toe, hoewel slechts 39% van de respondenten in België tevreden lijkt te zijn over de manier waarop de COVID-19-pandemie op Europees niveau is aangepakt.
Het vertrouwen in gezondheidswerkers is in België (96%) zonder weerga. Het is het op één na hoogste in de EU, na dat in Nederland (97%). Voor wat de media betreft, groeit het vertrouwen in tv, radio en de geschreven pers, terwijl het vertrouwen in het internet (BE: 31%; EU27: 35%) en in sociale media (BE: 10%; EU27: 19%) naar een historisch dieptepunt daalt. 67% van de ondervraagden in België vindt de kwaliteit van de dienstverlening van de overheid goed; dat is 21 procentpunten boven het gemiddelde in de EU27.
Stefaan De Rynck, Hoofd van de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België: "Uit deze resultaten blijkt dat de Belgische burgers verwachten dat de Europese Unie beter wordt toegerust om crises zoals de huidige pandemie sneller en doeltreffender aan te pakken. Het vertrouwen in de Europese instellingen is toegenomen, ook al is een groot aantal burgers teleurgesteld in het beheer van de gezondheidscrisis tijdens de winter van 2021. Het welslagen van het Europees economisch herstel zal belangrijk zijn gezien de vrees van 73% van de Belgen over onze economie in de nabije toekomst."
DE BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN ZORGEN
De grootste zorg op Europees niveau is voor Belgische respondenten het milieu en de klimaatverandering (BE: 37%; EU27: 20%), nog voor gezondheid (BE: 36%; EU27: 38%). Op nationaal niveau zijn de economische toestand samen met gezondheid (BE: 33%; EU27: 44%) dan weer de grootste zorgen. Het milieu en klimaatverandering is niettemin ook op nationaal niveau een grote zorg (21%, + 5 procentpunten sinds vorige zomer; EU27: 13%), samen met de oplopende staatsschuld (27%, +8 procentpunten sinds vorige zomer; EU27: 13%). De circulaire economie (47%), een duurzaam landbouwbeleid (47%), de strijd tegen plastic afval (49%) en hernieuwbare energie (57%) – het liefst méér beheerd in het kader van een gemeenschappelijk Europees energiebeleid (volgens 91% van de Belgische respondenten) – worden als belangrijke wapens in de strijd tegen klimaatverandering gezien.
Alhoewel 85% van de ondervraagden in België de financiële toestand van hun huishouden goed vindt (EU27: 68%), en 84% best tevreden is met de beroepssituatie (EU27: 58%), heerst er pessimisme over de economische toekomst: 48% denkt dat de Belgische economie er zal op achteruitgaan tegen het einde van volgende winter. Ook denkt 73% dat de Belgische economie zich pas vanaf 2023 zal herstellen van de COVID-19-pandemie en haar gevolgen. Dat is één van de hoogste percentages van alle EU-lidstaten, na Portugal, Tsjechië en Denemarken, en fors hoger dan het EU-gemiddelde van 61%.
Gezondheid is en blijft een belangrijke bezorgdheid, zij het lichtjes minder acuut in vergelijking met de zomer van 2020, misschien mede vanwege het feit dat de Belgische deelnemers aan de peiling zich massaal gesterkt voelen door de kwaliteit van de dienstverlening van de gezondheidswerkers (96%), en/of door de ontwikkeling van verscheidene veilige en werkzame vaccins tegen COVID-19.
VOOR EEN STERKER EUROPA
Alhoewel het vertrouwen in de EU algemeen (BE: 56%; EU27: 49%) en in haar instellingen – bijvoorbeeld in de Europese Commissie (BE: 61%; EU27: 47%) – fors de hoogste ingaat sinds de zomer van 2020, uitte slechts 39% van de Belgische ondervraagden tevredenheid over hoe de EU de COVID19-pandemie heeft aangepakt (in de EU27 is dat gemiddeld 43%). 39% had eind deze winter een positief beeld van de EU (EU27: 46%), en 55% zei erop te vertrouwen dat de EU in de toekomst de juiste beslissingen zal nemen voor het bestrijden van de pandemie en haar gevolgen (EU27: 59%).
Om in de toekomst beter te doen, wil een ruime meerderheid van de ondervraagden in België (86%; EU27: 84%) de EU meer middelen toekennen om crises als de COVID-19-pandemie beter te beheren. 76% vindt trouwens dat er meer beslissingen op EU-niveau zouden moeten genomen worden (EU27: 59%), en 79% voelt zich ook EU-burger (EU27: 74%).
De democratie op EU-niveau staat niettemin onder druk, volgens de Eurobarometer voor België. Sinds de zomer van 2020 kalfde het vertrouwen in de werking van de EU-democratie met 6 procentpunten af (tot 54% voor België; EU27: 53%, stabiel sinds vorige zomer), terwijl het vertrouwen in de Belgische democratie – ondanks vrij hoog vertrouwen in de dienstverlening van de overheid – er nog feller op achteruitging sinds vorige zomer (van 61% tot 51%). De lancering van een Conferentie over de Toekomst van Europa – komende zondag, 9 mei – lijkt dus op het geschikte moment te komen, temeer daar 90% van de ondervraagden in België zegt dat “de stem van de EU-burgers meer zou moeten meetellen in de beslissingen over de toekomst van Europa”.
De groeiende druk op de democratie kan ook te maken hebben met desinformatie, op het nationale niveau een echt probleem volgens 61% van de ondervraagden in België (EU27: 76%). De Belg vertrouwt met name het internet en sociale media steeds minder als informatiebronnen: waar vorige zomer nog 40% van de Belgische respondenten vertrouwen had in het internet en 24% in sociale media, is dat nu nog respectievelijk 31% en 10%. Deze dalingen staan in schril contrast met het groeiende vertrouwen in de meer traditionele media, zoals tv (65%), radio (76%) en de geschreven pers (70%), die sinds vorige zomer een sprong maken qua vertrouwen bij de bevolking, en in België veel beter scoren qua vertrouwen dan het gemiddelde in de EU27 (tv: 51%; radio: 58%; geschreven pers: 51%). De media zijn aldus belangrijke partners in het gezond houden van de democratie, iets waaraan de EU – ter gelegenheid van de Internationale Dag van de Persvrijheid – eerder deze week nog herinnerde.
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 7 mei 2021