Vandaag heeft de Commissie de derde evaluatie van de uitvoering van het milieubeleid (Environmental Implementation Review, EIR) gepubliceerd. Deze analyse biedt de lidstaten de instrumenten en informatie die zij nodig hebben om de uitvoering ervan te verbeteren en onze gezondheid en het milieu beter te beschermen. In haar rapport dringt de Commissie aan op betere toepassing van de EU-milieuwetgeving, ter bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu.
Belangrijkste resultaten voor België
Vooraf had de Commissie 3 grote uitdagingen voor België naar voren gebracht: het beheer van het Natura 2000-netwerk, de verbetering van de luchtkwaliteit, en de bestrijding van waterverontreiniging.
Wat betreft het Natura 2000-netwerk heeft België de afgelopen jaren aanzienlijke vooruitgang geboekt, door de aanduiding van 38 Natura 2000-gebieden als habitatgebieden. De belangrijkste uitdaging in België is nu het waarborgen van een gunstige staat van instandhouding van de biodiversiteit, aangezien respectievelijk 74 % en 49 % van de beoordelingen voor habitats en soorten een “ongunstige-slechte” staat aangaven in de laatste verslagperiode onder de habitatrichtlijn.
De situatie met betrekking tot de door de EU-beschermde habitats is de slechtste in de EU, met meer dan 95 % van de habitats die een ongunstige staat van instandhouding hebben. Bovendien is de situatie voor Belgische bosgebieden die worden beschermd uit hoofde van de natuurrichtlijnen zorgelijk, aangezien meer dan de helft van de beoordelingen voor deze gebieden een slechte staat van instandhouding aangeeft. Bovendien blijft de uitvaardiging van instandhoudingsmaatregelen voor mariene gebieden een delicate zaak.
Er is beperkte vooruitgang geboekt op het gebied van de luchtkwaliteit door middel van maatregelen om de concentraties stikstofdioxide (NO2) te verminderen. België voldoet nog steeds niet aan de grenswaarden voor deze verontreinigende stof in een van zijn belangrijkste stedelijke gebieden, namelijk Antwerpen. Om deze situatie te verhelpen, heeft België nieuwe maatregelen genomen om de luchtverontreiniging terug te dringen. Zij heeft ook besloten nieuwe meetstations voor de luchtkwaliteit op te zetten.
Bovendien loopt België een middelgroot risico dat het zijn nationale emissiereductieverplichting voor ammoniak (NH3) niet zal nakomen, zowel voor de periode 2020-2029 als voor 2030 en daarna. Er is sprake van een sterke druk op de ecosystemen en de biodiversiteit ten gevolge van: i) de intensieve landbouw in Vlaanderen in het bijzonder; ii) de toenemende vervoersactiviteiten, met name van/naar de haven van Antwerpen; en iii) de relatief hoge bevolkingsdichtheid in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In het kader van het nationale programma ter bestrijding van luchtverontreiniging moeten maatregelen worden genomen om de belangrijkste emissiebronnen te verminderen.
Op het gebied van waterbeheer is er beperkte en langzame vooruitgang geboekt bij het verminderen van het aantal agglomeraties in Wallonië dat in gebreke blijft in het kader van de richtlijn behandeling stedelijk afvalwater. Wat betreft nitraten tonen de beschikbare verslagen steeds meer zorgwekkende trends voor de waterkwaliteit in Vlaanderen, dus bijkomende maatregelen en sterkere acties zijn dringend nodig. Voor Wallonië heeft de herziening van de nitraatactieprogramma’s vertraging opgelopen.
Recent hebben grootschalige overstromingen het zuidelijke deel van België geteisterd, waarbij een aanzienlijk aantal mensen zijn omgekomen en ernstige economische schade is aangericht. Deze overstromingen wijzen erop dat België – en Wallonië in het bijzonder – bijgewerkte voorlopige overstromingsrisicobeoordelingen moet uitvoeren en gebieden met een aanzienlijk overstromingsrisico moet identificeren.
België blijft efficiënt gebruikmaken van EU-middelen en leningsmogelijkheden, met name om de circulaire economie te ondersteunen, in het bijzonder via zijn herstel- en veerkrachtplan. België is één van de voorlopers in de EU op het gebied van productiviteit en aanwending van grondstoffen, het gebruik van secundaire materialen en afvalbeheer. Er zijn echter verschillen tussen de gewesten in de percentages van gescheiden afvalinzameling. Er zou verdere vooruitgang kunnen worden geboekt door de introductie van nieuwe economische instrumenten om afval te vermijden, bijvoorbeeld door de verbranding van herbruikbaar of recycleerbaar afval te voorkomen, met name in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, of nog door het hergebruik en de recyclage van afval economisch aantrekkelijker te maken. De Belgische financiering voor milieu-investeringen bedroeg 0,71 % van het bbp in de periode 2014-2020, via hoofdzakelijke nationale middelen. Voor de periode 2021-2027 wordt geschat dat de nationale behoeften voor milieu-investeringen ten minste 0,85 % van het bbp bedragen, wat wijst op een milieufinancieringskloof van ten minste 0,14 % van het bbp (boven het referentieniveau voor financiering). Deze kloof moet worden aangepakt door bijkomende financiële middelen te mobiliseren om de uitvoering van milieuprioriteiten te ondersteunen.
Meer info
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 8 september 2022
- Auteur
- Vertegenwoordiging in België