De EU voorziet in een reeks instrumenten om het vrije verkeer en de toegang tot strategische goederen en diensten in tijden van crisis te beschermen

De COVID-19-pandemie heeft een aantal structurele tekortkomingen van de EU interne markt aan het licht gebracht. Zij ondermijnen het vermogen om doeltreffend en gecoördineerd te reageren op noodsituaties. Unilaterale maatregelen van lidstaten hebben de crisis verergerd, en dat wil de Commissie in de toekomst voorkomen.

Het noodinstrument voor de eengemaakte markt voorziet in een evenwichtig kader voor betere crisisbeheersing en –coördinatie. Het voorziet onder andere in een nieuwe governance-structuur voor het toezicht op het functioneren van de interne markt en het vaststellen van risico’s in dat verband.  

Daarnaast behelst het instrument nieuwe maatregelen om bedreigingen voor het correct functioneren van de interne markt aan te pakken:

• In de waakzaamheidsfase zouden de lidstaten zich in samenwerking met de Commissie richten op het monitoren van toeleveringsketens van goederen en diensten die als strategisch belangrijk zijn aangemerkt, en op het opbouwen van strategische reserves daarvan.
• In de noodfase zal het vrije verkeer op de interne markt worden gehandhaafd door middel van een zwarte lijst van verboden beperkingen en door een versterkte en snelle controle van unilaterale beperkingen. De Commissie kan de lidstaten ook aanbevelen de beschikbaarheid van crisisrelevante goederen te waarborgen. Ten slotte kan zij de lidstaten ook aanbevelen de strategische reserves die tijdens de bewakingsfase zijn aangelegd, doelgericht te distribueren.

• In acute nood kan de Commissie ondernemingen opleggen om voorrang te geven aan de levering van crisisrelevante producten. Bovendien zal het versneld in de handel brengen van bepaalde producten door snellere tests en accreditatie ervoor zorgen dat zij in noodsituaties beschikbaar zijn.

Wat zijn de voordelen van het initiatief?

Voor iedereen

• Betere EU-respons op crises
• Betere beschikbaarheid van crisisrelevante goederen en diensten
• Geen belemmeringen voor het vrije verkeer van goederen, diensten en personen

Voor ondernemingen

• Betere prognoses en planning voor noodsituaties
• Minder handelsbeperkingen, minder vertragingen bij de productie, lagere prijzen van productiemiddelen
• Meer rechtszekerheid en voorspelbaarheid

Voor burgers

• Bescherming van de werkgelegenheid als gevolg van minder verstoringen van de grensoverschrijdende handel
• Betere beschikbaarheid van producten en diensten tegen lagere prijzen
• Een betere levenskwaliteit

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie zullen de voorstellen nu onder de loep nemen. Eenmaal vastgesteld door de medewetgevers zullen de verordeningen in werking treden op de twintigste dag nadat ze in het Publicatieblad van de Europese Unie zijn gepubliceerd.

Meer informatie

• Persbericht
• Vragen en antwoorden
• Factsheet