De Europese Commissie volgt de ontwikkelingen in de mediasector op de voet. Zij constateert en betreurt de toename van diverse vormen van druk op de media. Onafhankelijke media zijn een hoeksteen van de democratie en een belangrijk onderdeel van onze economie. Hoog tijd om op te treden en duidelijke principes voorop te stellen: geen enkele journalist zou vanwege zijn of haar activiteit bespioneerd mogen worden; geen enkel publiek medium zou een propaganda-orgaan mogen worden.
Vandaar dit nieuwe Commissievoorstel dat vandaag op tafel ligt: publieke en particuliere media zullen bij goedkeuring door Raad en Parlement van de EU gemakkelijker op de eengemaakte markt kunnen opereren, zonder ongepaste druk en met oog voor de digitale transformatietrend van de mediaruimte.
Het voorstel tot verordening voorziet in verschillende maatregelen:
- Bescherming van de redactionele onafhankelijkheid – verplichting voor de lidstaten om de redactionele vrijheid van aanbieders van mediadiensten te eerbiedigen en de bescherming van journalistieke bronnen te verbeteren.
- Geen gebruik van spyware tegen media – sterke waarborgen om media, journalisten en hun familieleden tegen het gebruik van spyware te beschermen.
- Onafhankelijke publieke media — waar publieke media bestaan, moet hun financiering toereikend en stabiel zijn zodat de redactionele onafhankelijkheid wordt gewaarborgd. De hoofden en raden van bestuur van publieke media moeten op een transparante, open en niet-discriminerende manier worden benoemd.
- Mediapluriformiteitstests – de lidstaten worden verplicht te beoordelen welke gevolgen concentraties op de mediamarkt hebben voor de pluriformiteit van de media en de redactionele onafhankelijkheid.
- Transparante staatsreclame – nieuwe eisen vast die ervoor moeten zorgen dat de toewijzing van staatsreclame aan media transparant en niet-discriminerend verloopt.
- Bescherming van media-inhoud online – voortbouwend op de wetgeving inzake digitale diensten, waarborgen tegen de ongerechtvaardigde verwijdering van media-inhoud die volgens de regels van de kunst is geproduceerd.
- Nieuw recht voor de gebruikers om hun media-aanbod aan te passen – gebruikers krijgen het recht om het media-aanbod op hun apparaten en interfaces, zoals verbonden tv's, aan te passen door de standaardinstellingen volgens hun eigen voorkeur te veranderen.
Het voorstel gaat vergezeld van een aanbeveling met een aantal op vrijwilligheid gebaseerde beste praktijken die in de sector zijn verzameld en die de redactionele onafhankelijkheid en de transparantie van eigendom moeten bevorderen.
Een Europese waakhond voor mediavrijheid
De Commissie stelt voor een nieuwe onafhankelijke Europese raad voor mediadiensten op te richten, bestaande uit nationale media-autoriteiten. De raad moet de doeltreffende en consistente toepassing van het EU-mediawetgevingskader bevorderen, met name door de Commissie te helpen bij het opstellen van richtsnoeren over kwesties in verband met mediaregelgeving. De raad kan ook adviezen uitbrengen over nationale maatregelen en besluiten die van invloed zijn op mediamarkten, en over concentraties op de mediamarkt.
Voorts moet de raad nationale regelgevingsmaatregelen met betrekking tot niet-EU-media die een risico vormen voor de openbare veiligheid, coördineren zodat die media de toepasselijke regels in de EU niet omzeilen.
De raad wordt ook belast met het organiseren van een gestructureerde dialoog tussen zeer grote onlineplatforms en de mediasector om de toegang tot een divers media-aanbod te bevorderen en toezicht te houden op de manier waarop platforms de zelfreguleringsinitiatieven, zoals de EU-praktijkcode tegen desinformatie, naleven.
Volgende stappen
Het is nu aan het Europees Parlement en de lidstaten om het voorstel voor een verordening van de Commissie te bespreken volgens de gewone wetgevingsprocedure. Zodra de verordening wordt aangenomen, zal deze rechtstreeks toepasselijk zijn in de hele Europese Unie. De Commissie zal, met name in het kader van het Europees nieuwsmediaforum, besprekingen stimuleren over vrijwillige maatregelen die mediabedrijven in het kader van de begeleidende aanbeveling kunnen nemen.
Meer informatie
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 16 september 2022
- Auteur
- Vertegenwoordiging in België