Brussel is een stad van bouwplaatsen en renovatieprojecten, met sommige steigers die net zo iconisch zijn als de monumenten zelf. Wat echter vaak onopgemerkt blijft, is de enorme hoeveelheid afval die deze activiteiten opleveren. De Brusselse autoriteiten en bedrijven zijn zich bewust van de ecologische en economische uitdagingen van dit afval en hebben initiatieven geïntroduceerd om de impact van bouw- en sloopmaterialen te verminderen, groei te stimuleren en tegelijkertijd duurzaamheid te omarmen. Met de steun van de Europese Unie, via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).
Woodpark: Een nieuwe kijk op bouwafval
Op 26 september huldigde Brussel Woodpark in, een faciliteit die zich toelegt op het terugwinnen en hergebruiken van hout van bouw- en sloopwerven. EFRO ondersteunt Woodpark in het kader van het Irisphere-programma en is een voorbeeld van de inzet van de regio voor een circulaire economie.
Woodpark is het resultaat van een publiek-private samenwerking tussen citydev.brussels, MCB Atelier en BatiTerre. Deze laatste is gespecialiseerd in het hergebruik van bouwmaterialen, niet alleen hout. Het kernprincipe is het verzamelen, voorbereiden en doorverkopen van materialen om het afval op bouwplaatsen te verminderen.
Batiterre levert het materiaal en coördineert het activiteiten ter ondersteuning van timmerlui, met als doel het gebruik van gerecycleerd materiaal aan te moedigen.
Maar waarom hout?
Houtafval is alomtegenwoordig op sloop- en renovatieterreinen. Het is een volumineus materiaal, duur om op te slaan en zeer vervuilend wanneer het wordt verwijderd door verbranding. Maar het potentieel voor hergebruik is aanzienlijkzegt Victor Kisielewicz van Batiterre: "Een grote balk of een kleine plank kan bijvoorbeeld worden omgevormd tot een nieuw product. Hoewel deze materialen er in eerste instantie onaantrekkelijk uitzien - soms doorboord met spijkers of schroeven - vergt het slechts minimale inspanning om ze te herstellen. Met de juiste voorbereiding kunnen ze worden gebruikt om meubels, binnengevels en andere functionele voorwerpen van te maken”.
Woodpark maakt deel uit van het gewestelijk programma voor circulaire economie (GPCE), dat hergebruik van materialen stimuleert en samenwerking tussen verschillende industrieën bevordert. Door wat normaal gesproken afval zou zijn om te zetten in bruikbare grondstoffen, vermindert de faciliteit de afhankelijkheid van stortplaatsen en levert het hoogwaardige, betaalbare materialen voor lokale bedrijven. Dit creëert een ecosysteem van ambachtelijke en productiebedrijven die kunnen gedijen dankzij deze herbruikbare grondstoffen.
Woodpark is het hoogtepunt van het proef-investeringsinitiatief Irisphere. Dit programma testte stedelijke toepassingen van industriële ecologie, geïnspireerd op natuurlijke ecosystemen, om economische activiteiten en materiaalstromen te herorganiseren. De aanpak van Irisphere is opgebouwd rond drie kernsynergieën:
Flow Exchange: Het hergebruik van afval van het ene bedrijf als grondstof voor een ander bedrijf.
Wederzijdse aankopen/diensten: Gezamenlijke inkoop van materialen en diensten om kosten te verlagen en afval te verminderen.
Tussentijdse transformatie (Upcycling): Een derde partij inschakelen om afval te verwerken tot waardevolle nieuwe producten.
577 bedrijven werden al betrokken, 124 bedrijven actief ondersteund, en 34 materiaal- en energiesamenwerkingen kwamen tot stand dankzij het initiatief. Eén dat het potentieel van stedelijke industriële ecologie om er zowel ecologische als economische voordelen uit te puren onderstreept. Het succes van het project op zich wordt later echter afgemeten aan de hoeveelheid teruggewonnen en hergebruikt hout, op middellange termijn.
Met Woodpark laat het Brussels Gewest zien hoe gerichte investeringen in initiatieven voor de circulaire economie meerdere doelen kunnen bereiken: milieuduurzaamheid, economische groei en de ontwikkeling van een robuust lokaal ecosysteem. Door de duurzaamheid van de bouwsector te verbeteren, is Brussel een voorbeeld van een paradigmaverschuiving: een die bewijst dat wat ooit als afval werd beschouwd, een tweede leven kan krijgen en opnieuw in de waardeketen kan worden opgenomen.
Geen verspilde kansen
In lijn met deze nieuwe visie op afval zette het Brussels Gewest een stap verder in de circulaire economie met de opening van een nieuw recyclagepark in de stad. In tegenstelling tot de meeste recyclageparken, die zich vaak in moeilijk bereikbare buitenwijken bevinden, ligt Recypark Demets - dat sinds begin oktober open is voor het publiek - langs het Brusselse kanaal en is het gemakkelijk bereikbaar, zelfs voor inwoners zonder auto.
Recypark Demets is een praktische oplossing voor afvalbeheer en bedient een dichtbevolkt stedelijk gebied in de buurt van de gemeenten Molenbeek, Anderlecht en het centrum van Brussel. Burgers kunnen er grof of gevaarlijk afval zoals matrassen, bouwafval en lithiumbatterijen kwijt. Het overdekte ontwerp van de faciliteit verbetert de opslagomstandigheden, beschermt materialen tegen weersschade en zorgt voor een comfortabelere omgeving voor gebruikers en personeel.
Het dak – ook gemaakt uit gerecycleerd hout - is in feite afkomstig van een oude manege in Luik en is bedekt met 216 zonnepanelen, wat de focus van de faciliteit op duurzaamheid nog eens benadrukt.
Geloofwaardigheid op straat voor afvalinzameling
Recypark is echter geen eenvoudige afvalverwerkingsfaciliteit, want het bevat ook een skatepark van 500 vierkante meter. Nadat Brussel op effectieve wijze duidelijk heeft gemaakt dat afval een hulpbron voor de economie kan zijn, gaat het nog een stap verder en laat het zien dat een recyclepark een recreatieruimte kan zijn en dat het dumpen van afval een leuke activiteit kan zijn. Op deze manier hoopt de site zijn perceptie als industriezone te verminderen en in plaats daarvan gestaag te integreren in het sociale weefsel van de stad.
Het project, dat gefinancierd wordt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) voor een bedrag van 1,9 miljoen Euro in het kader van het Brussels programma 2014-2020, weerspiegelt de Europese en regionale doelstellingen om de impact op het milieu te minimaliseren en de stedelijke duurzaamheid te verbeteren.
Beide “parken” – Woodpark en Recypark Demets - weerspiegelen de proactieve aanpak van de Brusselse uitdagingen op het vlak van stedelijk afvalbeheer. Recypark Demets biedt een gebruiksvriendelijke faciliteit die correcte verwijdering en recyclage aanmoedigt en tegelijk dienst doet als gemeenschapsruimte. Woodpark daarentegen pakt bouwafval aan door hergebruik van materialen te promoten, de lokale economie te ondersteunen en de impact op het milieu te verminderen. Samen laten ze zien hoe geïntegreerd afvalbeheer en strategieën voor het hergebruik van grondstoffen kunnen bijdragen aan een duurzamere en veerkrachtigere stedelijke omgeving. Ze herinneren er ons ook aan dat EU-fondsen meer zijn dan financiële steun - namelijk een katalysator voor verandering. Ze geven steden en regio's meer zeggenschap en maken de vindingrijkheid van gemeenschappen bij het aanpakken van dringende problemen mogelijk.
Meer informatie
- Inhuldiging van Recypark Demets - Feder BXL – Facebook reel @EU4BE
- Woodpark inhuldiging - Feder BXL
- Circular economy - European Commission (in het Engels)
- Inforegio - Circular Economy in Brussels: EU Funds Power Sustainable Transformation (in het Engels)
- Kohesio: ontdek EU-projecten in uw regio
- Wat Europa voor mij doet (website van het Europees Parlement)
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 22 november 2024
- Auteur
- Vertegenwoordiging in België