Landbouwers in de EU worden geconfronteerd met grote problemen en onzekerheden, waaronder extreme weersomstandigheden zoals droogte en overstromingen, en de geopolitieke gevolgen van de oorlog in Oekraïne. Sinds 2021 hebben deze gebeurtenissen de productie en het inkomen van landbouwers verstoord, waardoor de druk op landbouwers om zich aan te passen aan nieuwe milieunormen is toegenomen.
De strategische plannen voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid, die op 2 december 2021 werden aangenomen, moeten dan ook worden aangepast om beter tegemoet te komen aan de uitdagingen waar de landbouwsector mee wordt geconfronteerd, waarover landbouwers tijdens recente demonstraties in heel Europa hun bezorgdheden hebben geuit.
De Europese Commissie onderhoudt een regelmatige dialoog met de landbouwsector in het kader van het GLB en heeft de afgelopen jaren meerdere steunmaatregelen genomen. Zo heeft zij in juli 2022 een afwijking van de normen 7 en 8 voor een goede landbouw- en milieuconditie (GLMC) ingevoerd die van toepassing is voor het jaar 2023, en heeft zij de landbouwers in de EU voor de jaren 2022 en 2023 financiële steun van 500 miljoen EUR verleend.
Met de voorgestelde wijzigingen vandaag wil de Commissie de strategische GLB-plannen op een gerichte en sterk gekalibreerde manier aanpassen om landbouwers te ondersteunen en tegelijk een hoog niveau van milieu- en klimaatambitie in het GLB te behouden. De herziening heeft met name betrekking op de volgende normen:
- GLMC-norm 8 wat betreft niet-productieve elementen: landbouwers in de EU zullen niet langer verplicht zijn een deel van hun bouwland te reserveren voor niet‑productieve arealen, maar zullen ervoor kunnen kiezen om deze landschapselementen te behouden of om er nieuwe aan te leggen, waardoor zij extra financiële steun ontvangen via ecoregelingen die zijn opgenomen in de strategische plannen.
- GLMC-norm 7 wat betreft vruchtwisseling: landbouwers zullen kunnen kiezen voor gewasdiversificatie, die beter is aangepast aan hun lokale omstandigheden, waardoor meer flexibiliteit wordt geboden, met name in gebieden die te kampen hebben met extreme weersomstandigheden.
- GLMC-norm 6 wat betreft bodembedekking in kwetsbare perioden: de lidstaten zullen meer flexibiliteit krijgen bij het definiëren van deze perioden en de bijbehorende methoden, rekening houdend met hun nationale en regionale context.
Naast deze specifieke wijzigingen, stelt de Commissie voor dat de lidstaten ook bepaalde gewassen, bodemtypes of landbouwsystemen kunnen vrijstellen van de eisen inzake bodembewerking, bodembedekking en vruchtwisseling/gewasdiversificatie (GLMC-normen 5, 6 en 7). Een andere afwijking betreft ploegen, waardoor blijvend grasland kan worden hersteld in het geval van schade veroorzaakt door roofdieren of invasieve soorten. Deze afwijkingen, die ter validering aan de Commissie moeten worden voorgelegd, zullen echter beperkt zijn wat betreft oppervlakte en moeten gericht zijn op de oplossing van specifieke problemen, waardoor de samenhang van de milieudoelstellingen van de plannen wordt gewaarborgd.
Ook in het geval van extreem ongunstige weersomstandigheden waardoor landbouwers niet naar behoren kunnen werken en dus niet aan de GLMC-eisen kunnen voldoen, overweegt de Commissie tijdelijke afwijkingen in te voeren. Zij stelt ook voor om het aantal jaarlijkse wijzigingen dat voor de strategische GLB-plannen is toegestaan, te verdubbelen. Daarnaast stelt zij voor om kleine landbouwbedrijven van minder dan 10 hectare vrij te stellen van conditionaliteitscontroles, waardoor de administratieve lasten voor ongeveer 65% van de GLB-begunstigden zouden verminderen.
In de huidige strategische GLB-plannen wordt 32% van de totale begroting (ongeveer 98 miljard EUR) besteed aan vrijwillige acties op het gebied van milieu, klimaat en dierenwelzijn. De Commissie stelt aanpassingen voor om deze financiering te behouden en meer flexibiliteit te bieden om de milieudoelstellingen van het GLB te verwezenlijken. Zo kunnen de lidstaten hun GLB-plannen vóór 31 december 2025 herzien, rekening houdend met de actualiseringen van de EU op het gebied van milieu en klimaat.
Om de positie van landbouwers in de voedselvoorzieningsketen te versterken en hun beloning te verbeteren, heeft de Commissie ook een discussienota aan de Raad en het Europees Parlement voorgelegd, waarin maatregelen op korte en middellange termijn worden voorgesteld. Deze maatregelen omvatten de oprichting van een observatorium voor productiekosten en handelspraktijken teneinde de transparantie ervan te vergroten, opties om de verordening betreffende een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten (GMO) te verbeteren en een evaluatie van de doeltreffendheid van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken. Ter informatie: de besprekingen met de lidstaten over deze voorstellen zullen in verschillende settings plaatsvinden, met name tijdens de volgende zitting van de Landbouwraad op 26 maart.
Meer informatie
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 15 maart 2024
- Auteur
- Vertegenwoordiging in België