In 2021 presenteerde de Europese Commissie voor het eerst haar voorstel voor de AI-verordening. Deze wet heeft tot doel om een geharmoniseerde interne markt voor AI in de EU te creëren, de invoering van deze technologie te stimuleren en een gunstig klimaat voor innovatie en investeringen te scheppen.
De AI-wet introduceert concreet een ‘risicogebaseerde’ definitie van AI. Daarbij zal de EU AI-systemen indelen op basis van de onderstaande categorieën. Binnen elke categorie is een set regels van toepassing, waaraan de AI-systemen moeten voldoen:
- AI-systemen met een minimaal risico: Systemen zoals aanbevelings- en spamfilters hebben geen verplichtingen.
- AI-systemen met een specifiek transparantierisico: Chatbots moeten gebruikers informeren dat ze met een machine communiceren, en AI-geproduceerde inhoud (zoals deepfakes) moet duidelijk worden aangegeven.
- AI-systemen met een hoog risico: Deze systemen, zoals AI-systemen voor werving of leningsbeoordeling, moeten voldoen aan strenge regels. Denk daarbij aan strenge normen voor de kwaliteit van datasets, duidelijke gebruikersinfo en cyberveiligheid.
- AI-systemen met een onaanvaardbaar risico: Systemen die fundamentele rechten bedreigen, zoals manipulatie van gedrag (via vb. speelgoed), emotieherkenning, of ‘social scoring’ door overheden, worden verboden.
De wetgeving bevat daarnaast ook regels voor algemene AI-modellen, die veelzijdige taken uitvoeren zoals teksten genereren. Voor deze systemen waarborgt de verordening transparantie en zal ze toezien op mogelijke risico's.
Volgende stappen
De lidstaten hebben tot 2 augustus 2025 de tijd om nationale autoriteiten aan te wijzen, die toezicht houden op de naleving van AI-regels en die eveneens markttoezicht uitvoeren. Op Europees niveau, fungeert het AI-bureau van de Commissie als het belangrijkste orgaan voor de uitvoering en handhaving van de AI-wetgeving. Zij worden bijgestaan door drie adviesorganen, namelijk: de Europese AI-raad, een wetenschappelijk panel van onafhankelijke deskundigen en een adviesforum met diverse belanghebbenden.
De meeste maatregelen uit de AI-wet worden van kracht op 2 augustus 2026. Beslissingen om een verbod te plaatsen op het gebruik van AI-systemen ‘met een onaanvaardbaar risico’ zullen al na 6 maanden van toepassing zijn. De regels voor AI-systemen voor algemene doeleinden zullen echter pas na 12 maanden van toepassing zijn.
Om de overgangsperiode voor de volledige implementatie te overbruggen, heeft de Commissie het AI-pact gelanceerd. Dit initiatief moedigt AI-ontwikkelaars en bedrijven uit om alvast voor de wettelijke deadlines (vrijwillig) de belangrijkste verplichtingen van de AI-wet toe te passen.
De Commissie ontwikkelt ook richtsnoeren om te bepalen en verduidelijken hoe de AI-wet moet worden uitgevoerd en om wetgevingstools zoals praktijkcodes te voorzien. De Commissie heeft daarnaast ook een oproep gedaan waarbij stakeholders hun blijk van belangstelling kunnen indienen, om mee te werken aan een eerste AI-praktijkcode voor algemene doeleinden. De instelling organiseert eveneens een raadpleging die alle belanghebbenden de gelegenheid biedt hun mening te geven over die eerste AI-praktijkcode.
Context
Op 9 december 2023 verwelkomde de Commissie het politieke akkoord rond de AI-wet. Op 24 januari 2024 heeft ze vervolgens een pakket maatregelen gelanceerd om Europese startups en kmo's te ondersteunen bij de ontwikkeling van betrouwbare AI-systemen. Op 29 mei 2024 heeft de Commissie het AI-bureau in het leven geroepen. Op 9 juli 2024 is de gewijzigde EuroHPC-verordening in werking getreden, die de creatie van AI-fabrieken mogelijk maakt. Hierdoor kunnen speciale AI-supercomputers worden gebruikt voor de opleiding van AI-modellen voor algemene doeleinden (GPAI).
Meer info
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 1 augustus 2024
- Auteur
- Vertegenwoordiging in België