Commissie wil Europees marktaandeel in microchips verdubbelen tegen 2030

De recente wereldwijde tekorten aan halfgeleiders heeft er in een breed scala van sectoren, van auto's tot medische apparatuur, toe geleid dat fabrieken moesten sluiten. Zo is in een aantal lidstaten de productie in de automobielsector in 2021 met een derde gedaald. Dit heeft de extreme mondiale afhankelijkheid van de halfgeleiderwaardeketen van een zeer beperkt aantal spelers in een complexe geopolitieke context nog meer blootgelegd, maar duidt ook op het belang van halfgeleiders voor de hele Europese industrie en samenleving.

De Commissie stelde daarom een omvattend pakket maatregelen voor, zodat Europa over voldoende microchips beschikt, zowel nu als in de toekomst, en om de veerkracht en het technologische leiderschap van de EU op het gebied van halfgeleidertechnologieën en - toepassingen te waarborgen.

De Europese chipwet zal met name het concurrentievermogen van Europa vergroten en bijdragen tot zowel de digitale als de groene transitie. De EU-chipwet zal voortbouwen op de sterke punten van Europa - waar toonaangevende onderzoeks- en technologieorganisaties en -netwerken, alsook fabrikanten van baanbrekende apparatuur zijn gevestigd - en nog bestaande zwakke punten verhelpen. Het doel is om een succesvol halfgeleiderecosysteem en een veerkrachtige toeleveringsketen tot stand te brengen, door meer dan 43 miljard euro aan publieke en private investeringen vrij te maken en maatregelen vast te stellen om zich samen met de lidstaten en onze internationale partners voor te bereiden op toekomstige verstoringen in de toeleveringsketen, erop te anticiperen en er snel op te reageren. De EU wil zo haar ambitie om haar huidige marktaandeel te verdubbelen tot 20% in 2030 waar kunnen maken.

Dankzij de Europese chipwet zal de EU over de nodige instrumenten, vaardigheden en technologische capaciteit beschikken om het voortouw te nemen op dit gebied, dat overigens verder reikt dan onderzoek en technologie inzake ontwerp, fabricage en verpakking van geavanceerde chips. De belangrijkste onderdelen zijn:

• het initiatief « Chips voor Europa », dat middelen van de Unie, de lidstaten en bij het programma betrokken derde landen, alsook van de particuliere sector zal bundelen, via de versterkte Gemeenschappelijke Onderneming voor chips die voortvloeit uit de strategische hieroriëntering van de bestaande Gemeenschappelijke Onderneming “Digitale sleuteltechnologieën”. Er zal 11 miljard euro worden vrijgemaakt om onderzoek, ontwikkeling en innovatie te versterken, te zorgen voor de uitrol van geavanceerde halfgeleiderinstrumenten, proeflijnen voor de ontwikkeling van prototypen, het testen van en experimenteren met nieuwe apparatuur voor innovatieve alledaagse toepassingen, personeel op te leiden en een grondig inzicht te krijgen in het ecosysteem en de waardeketen inzake halfgeleiders.
• een nieuw kader om de voorzieningszekerheid te waarborgen door investeringen aan te trekken en de productiecapaciteit te vergroten, teneinde innovatie op het gebied van geavanceerde nodes en innovatieve en energie-efficiënte chips te stimuleren. Daarnaast zal een chipfonds de toegang tot financiering voor start-ups vergemakkelijken en hen helpen hun innovaties marktrijp te maken en investeerders aan te trekken. Het zal ook een specifieke faciliteit voor investeringen in eigen vermogen voor halfgeleiders in het kader van InvestEU omvatten om scale-ups en kmo's te ondersteunen en hun marktexpansie te vergemakkelijken.
• een coördinatiemechanisme tussen de lidstaten en de Commissie voor het monitoren van de levering van halfgeleiders, het inschatten van de vraag en het anticiperen op tekorten. De halfgeleiderwaardeketen zal worden gemonitord door belangrijke informatie van bedrijven te verzamelen om de primaire zwakke punten en knelpunten in kaart te brengen. Er zal een gezamenlijke crisisbeoordeling worden opgesteld en op basis van een nieuw noodinstrumentarium zullen te nemen maatregelen worden gecoördineerd. Voorts zal snel en doortastend worden gereageerd door de nationale en EU-instrumenten ten volle te benutten.

De Commissie stelt ook een begeleidende aanbeveling aan de lidstaten voor. Dankzij dit instrument, dat onmiddellijk ingaat, kan het coördinatiemechanisme tussen de lidstaten en de Commissie onmiddellijk in werking treden. Zo zal kunnen worden gediscussieerd en beslist over tijdige en evenredige crisisresponsmaatregelen.

Volgende stappen

De lidstaten zouden meteen beginnen met coördinatie-inspanningen om inzicht te krijgen in de huidige stand van de halfgeleiderwaardeketen in de hele EU, om corrigerende maatregelen te nemen om het huidige tekort te verhelpen voordat de verordening wordt aangenomen en te anticiperen op mogelijke toekomstige verstoringen. Het Europees Parlement en de lidstaten zullen de voorstellen van de Commissie over een Europese Chipwet moeten bespreken via de gewone wetgevingsprocedure. Als de verordening wordt aangenomen, zal zij rechtstreeks van toepassing zijn in de hele EU.

Achtergrond

Chips zijn strategische troeven voor belangrijke industriële waardeketens. Met de digitale transformatie ontstaan nieuwe markten voor de chipsector zoals sterk geautomatiseerde auto's, de cloud, het internet der dingen, connectiviteit (5G/6G), ruimte/defensie, computercapaciteit en supercomputers. Halfgeleiders staan ook centraal in de geopolitieke belangen, aangezien ze bepalend zijn voor het vermogen van landen om te handelen (militair, economisch, industrieel) en de digitale transitie aan te drijven.

In haar toespraak over de staat van de Unie van 2021 presenteerde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de visie voor de Europese chipstrategie, om samen een geavanceerd Europees chip-ecosysteem tot stand te brengen, dat ook productie omvat, en de Europese onderzoeks- ontwerp- en testcapaciteiten van wereldklasse met elkaar te verbinden.

In juli 2021 startte de Europese Commissie de industriële alliantie op het gebied van processors en halfgeleidertechnologieën met als doel hiaten in de productie van microchips op te sporen en na te gaan welke technologische ontwikkelingen nodig zijn om bedrijven en organisaties, ongeacht hun omvang, te laten gedijen. De alliantie zal de samenwerking tussen bestaande en toekomstige EU-initiatieven bevorderen en ook een belangrijke adviserende rol spelen en samen met andere stakeholders een strategische routekaart voor het initiatief Chips voor Europa uitstippelen.

Tot dusver hebben 22 lidstaten in een in december 2020 ondertekende gezamenlijke verklaring toegezegd samen te werken om de Europese waardeketen van micro-elektronica en geïntegreerde systemen te verstevigen en de geavanceerde productiecapaciteit te verhogen.

Naast de Chipwet heeft de Commissie vandaag ook een gerichte enquête onder belanghebbenden gepubliceerd om gedetailleerde informatie te verzamelen over de huidige en toekomstige vraag naar chips en wafers. De resultaten van deze enquête zullen duidelijk maken hoe het tekort aan chips de Europese industrie treft.

Meer informatie

• Europese chipwet: Online Factsheet
• Europese chipwet: Factsheet
• Mededeling over de Europese chipwet
• Chipwet: Verordening tot vaststelling van een kader van maatregelen ter versterking van het Europese halfgeleiderecosysteem
• Aanbeveling van de Commissie aan de lidstaten inzake een gemeenschappelijk instrumentarium van de Unie om tekorten aan halfgeleiders aan te pakken en een EU-mechanisme voor monitoring van het halfgeleiderecosysteem
• Gerichte enquête voor belanghebbenden