Het station van Kortrijk opgenomen in de lijst van de 7 meest bedreigde erfgoedsites in Europa

De lijst van de 7 meest bedreigde monumenten en erfgoedsites in Europa voor 2023 – de tiende al in deze grensverleggende reeks – is vandaag bekendgemaakt door Europa Nostra, de Europese stem van het maatschappelijk middenveld die zich inzet voor het cultureel en natuurlijk erfgoed, en het Instituut van de Europese Investeringsbank (EIB). De 7 geselecteerde sites komen in aanmerking voor een EIB-erfgoedsubsidie van 10.000 euro per site om te helpen bij de uitvoering van een overeengekomen activiteit die zal bijdragen tot de redding van de bedreigde sites.

Het station van Kortrijk is in vele opzichten uitzonderlijk. Bijvoorbeeld: het bas-reliëf op de hoofdgevel - een allegorische voorstelling van reizen en vervoer - werd ontworpen door de Kortrijkse beeldhouwer Maurits Witdouck. In de stationshal bevindt zich een kunstwerk dat de industrie van de Leie en Kortrijk voorstelt, van de hand van de Brugse keramist Rogier Vandeweghe.

Het iconische gebouw is nu in gevaar. De NMBS en Infrabel, de eigenaars van het station, willen het slopen om plaats te maken voor een nieuw station, waarvoor de plannen werden voorgesteld in 2015. Sloop zou niet alleen het verlies betekenen van een architecturaal pareltje en een symbool van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog, maar ook het verlies van een openbare ruimte voor de inwoners van Kortrijk. Lokale verenigingen voor bescherming van erfgoed trachten de publieke opinie, de overheid en het middenveld te mobiliseren om de plannen te stoppen.  Dit onder meer via petities, maar ook via het bekomen van erkenning voor het station als één van de 7 meest bedreigde erfgoedsites, of nog via een aanvraag bij het Vlaamse Ministerie van Financiën en Begroting, Huisvesting en Onroerend Erfgoed om het Kortrijkse spoorwegstation als monument te beschermen. Die bescherming zou betekenen dat het als openbare ruimte behouden blijft maar biedt ook potentieel voor herbestemming van het gebouw, met name als publieke ruimte, voor ontmoetingen, werk en ontspanning. De duurzame verbouwing en herbestemming van het station van Kortrijk zou als voorbeeld kunnen dienen voor vele industriële erfgoedgebouwen in België, Europa en daarbuiten.

Wordt vervolgd dus, maar wat vaststaat, is de mening van de jury van de 7 meest bedreigde erfgoedsites in Europa: "Het station van Kortrijk is een uniek architecturaal en een goed bewaard voorbeeld van Belgisch spoorwegerfgoed. Recente aanpassingen van andere Belgische stations tonen aan dat het behoud van de bestaande architectuur in combinatie met moderne toevoegingen en functies perfect kunnen samengaan."

Meer informatie

• Europa Nostra – aankondiging van de 7 meest bedreigde erfgoedsites in Europa