In de afgelopen jaren zijn nieuwe, steeds complexere grensoverschrijdende en sectoroverschrijdende bedreigingen voor de veiligheid aan het licht gekomen die wijzen op de noodzaak van nauwere samenwerking op het gebied van veiligheid op alle niveaus. De coronacrisis heeft de veiligheid van Europa sterk onder de aandacht gebracht, en de veerkracht van Europa's kritieke infrastructuur, de crisisparaatheid en de crisisbeheersingssystemen op de proef gesteld.
De Europese Commissie presenteert vandaag voor de periode 2020–2025 een nieuwe EU-strategie voor de Veiligheidsunie. De nadruk ligt daarbij op prioriteitsgebieden waarop de EU meerwaarde kan bieden door de lidstaten te ondersteunen bij het bevorderen van de veiligheid van iedereen in Europa. Doel van de strategie is terrorisme en georganiseerde misdaad te bestrijden, hybride bedreigingen te voorkomen en op te sporen en de weerbaarheid van onze kritieke infrastructuur te versterken, cyberbeveiliging te bevorderen en onderzoek en innovatie te stimuleren. Daarvoor worden instrumenten en maatregelen voorgesteld die de komende vijf jaar moeten worden ontwikkeld, zodat we de veiligheid in onze fysieke en digitale omgeving kunnen garanderen.
Deze strategie omvat vier strategische prioriteiten voor actie op EU-niveau:
1. Een toekomstbestendige veiligheidsomgeving
Mensen rekenen op belangrijke infrastructuur (online en offline) om te reizen, te werken of gebruik te maken van essentiële openbare diensten, maar aanvallen op dergelijke infrastructuren kunnen tot enorme verstoringen leiden. Paraatheid en veerkracht zijn essentieel voor een snel herstel. De Commissie komt met nieuwe EU-regels om kritieke, zowel fysieke als digitale, infrastructuur te beschermen en weerbaarder te maken.
De recente terroristische aanslagen waren gericht op openbare ruimten, waaronder gebedshuizen en vervoersknooppunten, en maakten gebruik van de open en toegankelijke aard daarvan. De Commissie zal de publiek-private samenwerking op dit gebied bevorderen om te zorgen voor een betere fysieke bescherming van openbare ruimten en voor adequate detectiesystemen.
Cyberaanvallen worden steeds frequenter en geavanceerder. Tegen het einde van het jaar moet de Commissie klaar zijn met de herziening van de richtlijn netwerk- en informatiesystemen (de belangrijkste Europese wetgeving op het gebied van cyberbeveiliging). Zij zal de strategische prioriteiten voor cyberbeveiliging schetsen om ervoor te zorgen dat de EU kan anticiperen én reageren op veranderende dreigingen.
Daarnaast heeft de Commissie vastgesteld dat er behoefte is aan een gezamenlijke cybereenheid die als platform voor gestructureerde en gecoördineerde samenwerking moet dienen.
Tot slot moet de EU verdergaan met het opzetten en onderhouden van robuuste internationale partnerschappen om cyberaanvallen beter te voorkomen, te ontmoedigen en te bestrijden, en EU-normen bevorderen om de cyberbeveiliging van partnerlanden te versterken.
2. Aanpak van veranderende dreigingen
Criminelen maken in toenemende mate gebruik van technologische ontwikkelingen, en malware en datadiefstal komen steeds vaker voor. De Commissie zal ervoor zorgen dat de bestaande EU-regels tegen cybercriminaliteit aan hun doel beantwoorden en correct worden toegepast, en onderzoek doen naar maatregelen om identiteitsdiefstal tegen te gaan.
De Commissie zal zich buigen over maatregelen om de capaciteit voor digitaal onderzoek bij de rechtshandhaving te versterken en ervoor te zorgen dat passende instrumenten, technieken en vaardigheden beschikbaar zijn. Het gaat onder meer om kunstmatige intelligentie, big data en high-performance computing ten behoeve van het beveiligingsbeleid.
Concrete actie is nodig om de belangrijkste bedreigingen voor burgers, zoals terrorisme, extremisme en seksueel misbruik van kinderen, aan te pakken in een kader dat de eerbiediging van de grondrechten waarborgt. De Commissie presenteert vandaag een strategie voor een effectievere bestrijding van seksueel misbruik van kinderen online.
Belangrijke onderdelen van de strategie voor de Veiligheidsunie zijn het bestrijden van hybride bedreigingen die tot doel hebben de sociale cohesie te verzwakken en het vertrouwen in instellingen te ondermijnen, en het vergroten van de weerbaarheid van de EU. Belangrijke maatregelen zijn onder meer een EU-aanpak van de bestrijding van hybride bedreigingen, gaande van vroegtijdige opsporing, analyse, bewustmaking, opbouw van weerbaarheid en preventie, tot crisisrespons en beheersing van de gevolgen. Hybride overwegingen moeten onderdeel worden van de beleidsvorming in bredere zin. De Commissie en de hoge vertegenwoordiger zullen deze werkzaamheden gezamenlijk nastreven, in nauwe samenwerking met strategische partners, met name de NAVO en de G7.
3. Europeanen beschermen tegen terrorisme en georganiseerde misdaad
De bestrijding van terrorisme begint met het aanpakken van polarisatie in de samenleving, discriminatie en andere factoren die mensen vatbaarder maken voor het radicale discours. De bestrijding van radicalisering zal worden toegespitst op vroegtijdige opsporing, opbouw van weerbaarheid en stimulering van het afstand nemen van radicaal gedachtegoed, alsmede rehabilitatie en re-integratie in de samenleving. Naast het bestrijden van de onderliggende oorzaken is doeltreffende vervolging van terroristen, met inbegrip van buitenlandse terroristische strijders, van essentieel belang. Om dit doel te bereiken, worden stappen ondernomen om de wetgeving op het gebied van veiligheid aan de grenzen te versterken en de bestaande databanken beter te gebruiken. Samenwerking met landen buiten de EU en internationale organisaties zal ook cruciaal zijn in de strijd tegen het terrorisme, bijvoorbeeld om alle bronnen van terrorismefinanciering af te snijden.
De georganiseerde misdaad brengt enorme kosten met zich mee voor de slachtoffers en voor de economie: naar schatting 218 tot 282 miljard EUR gaan elk jaar verloren. Belangrijke maatregelen voor volgend jaar zijn onder meer een agenda voor de bestrijding van georganiseerde misdaad, waaronder mensenhandel. Van de georganiseerde criminele groepen die in de EU actief zijn, houdt meer dan een derde zich met illegale drugshandel bezig. De Commissie presenteert vandaag een nieuwe EU-agenda inzake drugs, met als doel de vraag naar en het aanbod van drugs intensiever te bestrijden en de samenwerking met externe partners te versterken.
Georganiseerde criminele groepen en terroristen zijn ook actief betrokken bij de illegale handel in vuurwapens. De Commissie presenteert vandaag ook een nieuw EU-actieplan tegen de illegale handel in vuurwapens. Om ervoor te zorgen dat misdaad niet loont, zal de Commissie het huidige kader voor de confiscatie van criminele vermogens opnieuw bekijken.
Criminele organisaties behandelen migranten en mensen die internationale bescherming nodig hebben als handelswaar. Met een binnenkort door de Commissie te presenteren nieuw EU-actieplan tegen migrantensmokkel zal het accent worden gelegd op het bestrijden van criminele netwerken, het stimuleren van samenwerking en het ondersteunen van de werkzaamheden op het gebied van rechtshandhaving.
4. Een krachtig Europees veiligheidsecosysteem
Overheden, rechtshandhavingsinstanties, bedrijven, maatschappelijke organisaties en alle mensen in Europa hebben een gedeelde verantwoordelijkheid voor het bevorderen van de veiligheid.
De EU zal samenwerking en informatie-uitwisseling van informatie helpen bevorderen om misdaad te bestrijden en voor gerechtigheid te zorgen. Belangrijke maatregelen zijn onder meer het versterken van het mandaat van Europol en het verder ontwikkelen van Eurojust om justitiële autoriteiten en rechtshandhavingsinstanties beter met elkaar te verbinden. Ook de samenwerking met partners buiten de EU is cruciaal om informatie en bewijsmateriaal veilig te stellen. De samenwerking met Interpol zal eveneens worden versterkt.
Onderzoek en innovatie zijn krachtige instrumenten om dreigingen tegen te gaan en op risico's en kansen te anticiperen. In het kader van de evaluatie van het mandaat van Europol zal de Commissie zich buigen over het opzetten van een Europese innovatiehub voor interne veiligheid.
Betere vaardigheden en bewustwording kunnen zowel de rechtshandhavingsinstanties als de burgers ten goede komen. Basiskennis van de veiligheidsdreigingen en de manier waarop deze moeten worden bestreden, kan al een reële impact hebben op de veerkracht van de samenleving. Bewustheid van de risico's van cybercriminaliteit en basisvaardigheden om zichzelf daartegen te beschermen, moeten samengaan met de activiteiten van dienstverleners voor de bescherming tegen cyberaanvallen. De Europese vaardighedenagenda, die op 1 juli 2020 is goedgekeurd, ondersteunt de ontwikkeling van vaardigheden gedurende het hele leven, ook op het gebied van veiligheid.
Meer informatie
Persbericht EU-strategie voor de Veiligheidsunie: verbanden leggen binnen een nieuw veiligheidsecosysteem
Mededeling over de EU-strategie voor de Veiligheidsunie
Vragen en antwoorden: Uitvoering van de Veiligheidsunie
Persbericht: Uitvoering van de Veiligheidsunie: initiatieven ter bestrijding van seksueel misbruik van kinderen, drugs en illegale vuurwapens
Bijzonderheden
- Datum publicatie
- 24 juli 2020