Het belang van technologie en goede en veilige verbindingen is naar aanleiding van de COVID-19-pandemie extra zichtbaar geworden. Miljoenen mensen meer die online leren, werken en ontspannen, met een ongeziene afhankelijkheid van digitale technologieën tot gevolg. Maar ook met alle risico’s van dien.
Om die te ondervangen en Europa te begeleiden bij een digitale transformatie waar we allemaal baat bij hebben, werkt de Europese Commissie aan ‘Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk’, één van haar belangrijkste prioriteiten voor 2019-2024. Ze steunt daarbij digitale oplossingen waarbij de mens voorop wordt gesteld en die:
- bedrijven nieuwe mogelijkheden bieden
- de ontwikkeling van betrouwbare technologie stimuleren
- een open en democratische samenleving bevorderen
- een bloeiende en duurzame economie mogelijk maken
- aan de klimaatbescherming en de groene transitie bijdragen
De Europese Commissie volgt de digitale vooruitgang van de lidstaten aan de hand van jaarlijkse verslagen over de index van de digitale economie en samenleving (DESI). Van de 27 EU-lidstaten staat België op de 16e plaats in de editie 2022 van de DESI. De relatieve groei van het land op het gebied van digitalisering ligt, rekening houdend met de uitgangspositie, onder het EU-gemiddelde. België wijkt dus enigszins af van de algemene trend in de EU.
België staat in de EU op de zesde plaats wat betreft de integratie van digitale technologie, omdat de Belgische bedrijven in hoge mate digitale technologieën toepassen in hun activiteiten. Ook het aantal gebruikers van e-overheid is sterk gestegen en ligt nu 9 procentpunt boven het EU-gemiddelde (74 % tegenover 65 %). België ligt onder het EU-gemiddelde op het gebied van connectiviteit, waarbij het verschil met het EU-gemiddelde voor de uitrol van glasvezel naar panden 40 % is.
Alle overheidsniveaus hebben diverse digitale strategieën of plannen ingevoerd om de huidige tekortkomingen aan te pakken:
- Op federaal niveau heeft de regering in 2021 een nieuwe digitale strategie, #SmartNation, opgezet. Ze is gebaseerd op vijf assen die de DESI-indicatoren weerspiegelen.
- Vlaanderen heeft een regionaal herstelplan ontwikkeld met zeven speerpunten, waaronder de digitale transformatie (Vlaanderen Radicaal Digitaal II).
- De Federatie Wallonië-Brussel heeft in haar algemene strategie voor 2020-2025 een hoofdstuk over digitalisering opgenomen.
- Wallonië heeft ook een digitale strategie voor 2019-2024 opgesteld, onder de titel “Digital Wallonia”.
In het Belgische herstel- en veerkrachtplan, is de digitale component ervan voornamelijk gericht op vaardigheden en e-overheid. De belangrijkste resultaten die in de komende twaalf maanden worden verwacht, hebben betrekking op de uitrol van 5G, de eerste stappen in de digitalisering van het justitiële systeem en de uitrusting van scholen met IT-infrastructuur en -apparatuur.
Digitaal decennium
De Europese Commissie heeft een "digitaal kompas" opgesteld dat de digitale ambities van de EU vertaalt in concrete doelstellingen die in de komende tien jaar moeten worden bereikt. Het kompas bestaat uit vier punten:
- Digitaal vaardige burgers en hooggekwalificeerde digitale professionals
- Beveiligde, goed presterende en duurzame digitale infrastructuurvoorzieningen
- Digitale transformatie van bedrijven
- Digitalisering van overheidsdiensten
Deze hoofdpunten zijn ook cruciaal voor de overgang naar een klimaatneutrale, circulaire en veerkrachtige economie, waarin alle burgers en bedrijven toegang hebben tot het beste dat de digitale wereld te bieden heeft.
Aan de hand van het digitaal kompas zijn de belangrijkste doelstellingen voor 2030 vastgesteld. Deze ambities houden bijvoorbeeld in dat:
- Minimaal 80% van de bevolking over digitale basisvaardigheden moet beschikken
- 75% van de bedrijven clouddiensten, kunstmatige intelligentie en big data zouden moeten gebruiken
- 80% van de burgers een digitale identiteitskaart moet kunnen gebruiken
- Meer dan 90% van de KMO’s een basisniveau van digitale intensiteit haalt
Om de uitdagingen beter aan te pakken, faciliteert de Europese Commissie de snelle start van grensoverschrijdende projecten via de Europese faciliteit voor herstel en veerkracht, het Cohesiefonds en andere EU-financieringsinstrumenten. Daarnaast hebben de lidstaten toegezegd om minimaal 20% van de middelen voor hun plannen voor herstel en veerkracht toe te wijzen aan de digitale transitie.
Gegevensbescherming
Elke dag worden er terabytes aan informatie uitgewisseld over het internet, waaronder persoonlijke gegevens zoals uw naam en achternaam, emailadres of telefoonnummer. Met het oog op privacy en zeggenschap over uw gegevens, is het belangrijk dat deze informatie goed beschermd wordt.
Volgens de EU-regels mogen persoonsgegevens alleen worden verzameld voor een legitiem doel, onder strikte wettelijke voorwaarden, en moet iedereen die persoonsgegevens verzamelt en beheert, deze beschermen tegen misbruik.
Sinds 2018 is de gegevensbescherming in de EU verbeterd door middel van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Deze verordening geeft individuen het recht om een kopie op te vragen van alle persoonsgegevens die organisaties mogelijk over hen bewaren. Burgers hebben op grond van de AVG ook het recht om hun gegevens snel te laten verwijderen, en bedrijven en organisaties moeten zich daarnaast aan strikte regels houden als het gaat om gegevensverwerking. De AVG versterkt niet alleen de grondrechten van de burgers in het digitale tijdperk, maar bevordert ook het handelsverkeer door de regels voor bedrijven in de hele Europese markt te verduidelijken.
In 2020 hebben de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid een nieuwe EU-cyberbeveiligingsstrategie gepresenteerd. Het doel van deze nieuwe strategie is om te zorgen dat personen en bedrijven erop kunnen rekenen dat de geconnecteerde producten en diensten waarop zij vertrouwen, veilig en weerbaar zijn.
Digitale acties
De Europese Unie heeft al veel vooruitgang geboekt in het dichterbij brengen van technologie, en zorgt er tegelijk voor dat privacy en gegevensrechten worden gerespecteerd.
Een van de meest zichtbare voordelen van de digitale strategie van de EU is de afschaffing van de roamingkosten voor mobiele telefonie. Sinds 2017 vallen telefoongesprekken, sms-berichten en online gaan met je mobiele telefoon allemaal onder je mobiele abonnement, waar je ook naartoe reist binnen de EU.
Ook aan ongerechtvaardigde beperkingen op geografische basis – ‘geoblocking’ – die de toegang tot producten of diensten in een andere lidstaat ondermijnen, kwam in 2018 een einde.
Het WiFi4EU-initiatief van de Europese Commissie zorgt ervoor dat in zoveel mogelijk gemeenten gratis wifi beschikbaar is op openbare plaatsen zoals parken, pleinen, overheidsgebouwen, bibliotheken, ziekenhuizen, musea enzovoorts. Gemeenten kunnen hiervoor bij WiFi4EU een voucher van 15 000 euro aanvragen. Met die vouchers kunnen zij wifi-apparatuur laten installeren op openbare plaatsen waar nog geen gratis wifi beschikbaar is. Tussen 2018 en 2020 heeft België 284 WiFi4EU-vouchers ontvangen.
De Europese Commissie heeft ook verschillende acties ondernomen om online nepnieuws te bestrijden en heeft de druk op socialemediaplatforms opgevoerd om de verspreiding van desinformatie, onder andere over de pandemie van het coronavirus, een halt toe te roepen. Zo omvat de wet inzake digitale diensten regels voor onlinetussenhandelsdiensten, zoals internetproviders en socialemediaplatforms, die burgers beter beschermen en de verspreiding van illegale inhoud tegengaan. De wet inzake digitale markten pakt problemen aan met grote, systemische onlineplatforms om ervoor te zorgen dat deze poortwachters zich eerlijk gedragen. Dat leidt tot een groter en beter aanbod voor de consument en een eerlijker ondernemingsklimaat.
De Commissie heeft tenslotte het initiatief genomen om het digitale coronacertificaat in te voeren, om zo het veilige en vrije verkeer van burgers binnen de EU te vergemakkelijken tijdens de COVID-19-pandemie.
Nuttige links
- Europa's digitaal decennium: doelstellingen voor 2030
- België in de Digitale Economie en Maatschappij Index (EN)
- Nieuwe EU-cyberbeveiligingsstrategie en nieuwe regels om fysieke en digitale kritieke entiteiten weerbaarder te maken
- Wet inzake digitale markten en wet inzake digitale diensten
- Wet inzake digitale diensten: Zorgen voor meer veiligheid en verantwoordingsplicht online